Omgaan met weerstand

Wat ik zo gaaf vind aan bevlogen ondernemers en ondernemende mensen is hun enorme drive en motivatie. Het zijn vaak praktische doeners en dat werkt voor mij aanstekelijk. Toch is er zoiets als ’teveel doen’, waar loslaten en vertrouwen effectiever zijn. Hoe doe je dat ‘omgaan met weerstand’? Hoe weersta je de neiging om iets te bewerkstelligen, iets te willen veranderen wat je niet of maar ten dele kan veranderen?

Zo’n anderhalf jaar heb ik mij in Zwitserland tussen de gedreven startende ondernemers en start-up bedrijven begeven. Ik werkte aan een eigen start-up -een tussenjaar voor jongeren- in de community van de Impact HUB Zürich. Het was inspirerend om in deze groep te werken, bij te dragen en te profiteren van de gezamenlijke vibe. We steunden elkaar, we deelden kennis en ervaringen, we oefenden in presenteren en netwerken. En we leerden naast onze successen ook om onze fouten te vieren. Het was heel voedend om zo ingebed te zijn tussen gelijkgestemden.

Met een open mind stapte ik er in en wilde de voor mij nieuwe cultuur van het land leren kennen. In eerste instantie was ik helemaal opgeladen na de gezamenlijke netwerklunches. In workshops leerde ik mijn eigen lean start-up op te zetten, met ‘minimal viable product’ en een goede strategie. We wisselden samen uit over strategieën en oefenden onze elevator pitch. De grenzen van mijn comfortzone werden opgezocht en verlegd. Het was echt waar ik wilde zijn.

De realiteit

Zoals bekend groeit slechts een klein aantal start-ups ook echt uit tot een zichzelf bedruipend bedrijf. Ondanks de gedrevenheid en de oprechte intenties om stappen te zetten, merkte ik dat er behoorlijk wat initiatieven bleven steken in de eerste fase. Inclusief de mijne.

De realiteit van start-ups is er één van uitdagingen aangaan en de grenzen van je comfortzone oprekken. Bij de vele momenten van twijfel jezelf telkens weer bij de kraag vatten en er voor gaan. Ik wilde al een aantal stappen verder zijn dan dat ik was en ik wilde zo graag stappen zetten.

In de HUB waren er zeker voorbeelden van zichzelf bedruipende start-ups die goed op weg waren om uit te groeien naar een levensvatbaar bedrijf. Er was alleen niet veel aandacht voor wat daar aan vooraf was gegaan. De weg die zij hadden bewandeld en alle weerstand die zij tegenkwamen was makkelijk vergeten. De nadruk lag op het succes van nu.

De weerstand

De community was super inspirerend, maar man, wat raakte ik in de weerstand. Het voelde voor mij alsof het wèl allemaal moest lukken. Alsof elke dag fulltime in de actiemodus staan de normale manier van zijn was. De community zorgde voor stress en het gevoel dat ik lui was. Dat gevoel bekroop me vooral op de momenten dat ik het weer uit mijzelf moest gaan halen. Zo vond ik het confronterend om mijzelf te verkopen en naar buiten te treden met mijn plan. Een plan waar ik zelf van overtuigd was, maar waarvan ik niet wist of dit ’the time and place’ was om het uit te voeren. Dit alles was de weerstand waarmee ik moest omgaan.

Als ondernemer, en zeker als start-up, heb je elke keer weer zelf beginpunt te zijn. Het vergt dat jezelf in beweging komt en je omgaat met de weerstand die je tegenkomt. De druk om geld te verdienen was voor mij bijvoorbeeld echte taaie weerstand en zette mij aan om dan maar dingen te gaan doen die niet effectief bleken. Zoals investeren in een pitch die niet paste bij de doelgroep en zo weinig impact en plezier opleverde. En zo ging ik vaker op mijn bek, maar leerde wel steeds weer iets. Ik zag het ook om mij heen gebeuren dat anderen de weerstand probeerden te bezweren en al snel zo opgingen in ‘dingen doen’ dat ze zichzelf voorbij liepen. Dan kan het zomaar zijn dat je dingen doet die niet meer stroken met waarom je ooit als ondernemer begonnen was. Het is leerzaam, maar het kan ook anders.

Een zelfsturende beweging

Een jaar of twee voordat ik naar Zürich ging, was ik gestart als freelance adviseur en begeleider van mensen met vragen over leven en werk. Ook in die tijd ontmoette ik natuurlijk weerstand, in mijzelf en in de buitenwereld. Het was een tijd van veel proberen en leren. Nu ik voor de derde keer weer overnieuw begonnen ben, na terugkeer in Nederland, merk ik dat het anders gaat. Ik heb een andere manier gevonden voor het omgaan met weerstand.

Steeds vaker durf ik erop te vertrouwen dat zo lang ik de goede dingen doe, er ook iets terug komt uit mijn omgeving. Ik ben actief gaan onderzoeken hoe ik de balans kan vinden tussen ‘iets bewerkstelligen’ en vertrouwen dat als ik zelf doe wat nodig is, er ook iets terugkomt uit mijn omgeving.

Het is mij nu steeds vaker duidelijk als ik iets bewerkstellig: iets bewust probeer te forceren of te behalen zoals een contact of een opdracht of het mogen geven van een workshop. Maar als ik dat niet doe en toch mijzelf laat zien en mijn expertise en hulp aanbied dan is dat vaak al genoeg. Ik voel nu steeds vaker of het klopt wat ik doe en of het nodig is dat ik het doe.

Het vergt vertrouwen dat het volstaat om te doen wat nodig is. Al lerende durf ik daarin steeds vaker te berusten. Als dat lukt, merk ik dat er een soort zelfsturende beweging ontstaat: het komt voor dat ik moeiteloos de goede dingen doe en dat ik ze goed doe. En dan kan het ‘zomaar’ gebeuren dat ik inspirerende ontmoetingen heb, nieuwe opdrachten op mijn pad komen en dat ik nieuwe ideeën krijg.

In de flow

Noem het in de flow zijn of in je eigen kracht, noem het wat je wilt. Het wil natuurlijk niet zeggen dat de flow altijd aanwezig is. De weerstand blijft bestaan, maar ik ga er anders mee om. Daarom ben ik steeds vaker wel in de flow en kom ik er makkelijker weer in, als ik er voor de zoveelste keer weer uit ben geraakt.

Zolang ik wakker ben en bij mijzelf kan blijven, heb ik in het omgaan met de weerstand een keuze. En ik maak steeds vaker de keuze om niet tegen de weerstand te vechten, maar het echt aan te zien. Zo omgaan met weerstand, er contact mee maken is geen kattenpis. Soms is de weerstand zo groot dat ik er bang van wordt. Maar ondanks dat wil ik door. En voel ik ook de verleiding weer dingen te gaan bewerkstelligen, om te gaan controleren en ‘dingen te gaan doen’. Om die verleiding te weerstaan en niet te vechten of te vluchten voor dat wat mij tegenhoudt… dat is echt een levensopgave. Een doorgaande ontwikkeling, een leven lang leren.

Niet vechten met de weerstand

Een van de dingen die ik doe om bij mijzelf te blijven is het beoefenen van en leren van aikido. In deze ‘martial art’ wordt gewerkt met de energie en kracht van de aanvaller. De aanvaller loopt als het ware in een klem of een worp en wordt onbeschadigd, letterlijk en figuurlijk uit evenwicht gebracht. Als aikidoka maak je contact met degene die jou aanvalt. In dat contact begeleid je de aanvaller van je af met een ’techniek’: een klem of een worp.

Paradoxaal genoeg is juist het bewust bewerkstelligen van een techniek niet het meest effectief: aikido is de vechtkunst van het niet vechten.
Als je de techniek bewust bewerkstelligt, dan gaat het op spier- en op wilskracht. De beweging wordt dan snel hoekig, pijnlijk voor de aanvaller en minder effectief. Je kunt ook zeggen dat je dan teveel je eigen ego inzet: je wilt ‘winnen’ of je wilt de ander controleren. Je bent dan aan het vechten. Als je dat doet, geeft dat ruimte aan de aanvaller om weerstand te bieden of een andere aanval te beginnen. Daar schieten jij en de ander niks mee op.

Als de beweging spontaan, uit ontspanning ontstaat, is het een hele sierlijke èn krachtige beweging die jou effectief beschermt tegen de aanval. De spontane beweging is een uiting van het weerstaan van het gevecht. Je vecht niet, maar maakt wel een definitief einde aan de aanval.

Aandacht en vertrouwen

Hoe komt die beweging dan spontaan en ontspannen tot stand? Deels komt het automatisch naar boven, omdat het al jaren getraind en herhaald is. En toch is de beweging telkens fris en nieuw, omdat het in het hier en nu gebeurt, in contact met degene die jou ‘aanvalt’. Het vergt dan ook aandacht en de bereidheid om contact te maken met degene die jou aanvalt.

Als dat lukt voel ik me altijd vrij en geeft het mij plezier. Gek genoeg ben ik ervan gaan houden om niet te vechten of te vluchten, maar wel het taaie contact aan te gaan. Het is geen makkelijke weg, maar het wordt steeds eenvoudiger: het is echt een kwestie van simpelweg doen ondanks alle weerstand vanuit jezelf. Ondanks het stemmetje dat zegt: ‘Zou je dat wel doen?.’

Het is een kwestie van trainen en vertrouwen dat je lichaam weet wat te doen door de steeds weer opnieuw herhaalde training. En het is ook een kwestie van loslaten van je ego: niet willen winnen of controleren, maar contact willen maken met de aanvaller. Dan kun je luisteren naar de aanvaller en de aanval onschadelijk maken met respect voor de ander.

Voelend aanwezig zijn

Als je nu het woord ‘aanval’ verandert door ‘weerstand’ en het gevecht in de aikido praktijk vertaald naar de dagelijkse praktijk, dan kun je parallellen zien in omgaan met weerstand. De aanval of de weerstand is bijvoorbeeld het feit dat er brood op de plank moet komen, of dat je al verder wilt zijn dan dat je bent met je onderneming, of dat je twijfelt of je het wel kan, dat je nog geen nieuwe klanten hebt, et cetera. Je wilt zo graag! En dan kun je snel, harder lopen dan je hebben kan. Dan ben je constant aan het bewerkstelligen. Je wilt winnen of bent aan het proberen alles te controleren, zelfs als dat niet reëel is. Het effect is dat jouw beweging naar buiten hoekig wordt en minder effectief.

Wat zou er gebeuren als je de rust toelaat en durft te luisteren naar dat wat er zich in jouzelf afspeelt? Wat als je het lef hebt de weerstand aan te kijken? Dan kun je rustig en voelend aanwezig zijn, beter omgaan met weerstand in jouzelf en in de buitenwereld. Dan kun je kordaat handelen en de goede dingen doen. En erop vertrouwen dat je ze goed doet.